Đây là câu hỏi khá nhiều bạn thắc mắc mà không giám thử, mình cũng đã tìm hiểu thông qua một số thông tin trên internet với chủ đề này thì nhận được rất nhiều các thông tin khác nhau. Thậm chí có thể gây hiểu nhầm dẫn tới người đọc sử dụng sai xe của mình dẫn tới hư hỏng nếu không xem kỹ và hiểu kỹ. Vì vậy chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề này.

Ở đây mình chia ra làm 2 trường hợp và áp dụng cho cả hộp số tự động AT và CVT.

Trường hợp 1 – Hộp số không được điều khiển điện tử hoàn toàn.

Hiện nay hầu hết các xe ô tô thuộc phân khúc phổ thông (thấp hơn cao cấp) vẫn đang sử dụng kiểu này. Về cơ bản việc chuyển các cấp số để thay đổi tỷ số truyền hoàn toàn được điều khiển bởi hộp đều khiển TCM (Transmission control module). Còn việc chuyển số P>R>N>D sẽ được dẫn động trực tiếp từ cần số trong khoang lái thông qua một sợi cáp được gọi là “dây đi số”. Để hiểu rõ hơn mình sẽ minh họa bằng hình ảnh dưới đây:

Dây đi số màu xanh dương nối với cụm cảm biến vị trí cần số

Theo cơ cấu này khi chúng ta gạt cần số “được” tới vị trí số nào thì hộp số sẽ bị “cưỡng bức” phải theo số đó. Đó là lý do chúng cần cơ cấu Shift look để khóa lại không cho phép chuyển số trong một số trường hợp cụ thể. Đầu cuối của dây đi số chiều gắn vào hộp số được nối trực tiếp với 1 cơ cấu gọi là “cơ cấu khóa đỗ”. Khi hộp số ở vị trí P cơ cấu khóa đỗ này sẽ ăn khớp vào bánh răng gắn với trục của hộp số, khiến cho nó không thể quy được nữa dẫn tới xe không thể di chuyển.

Minh họa cơ cấu khóa đỗ

Vậy nếu xe của bạn có cơ cấu như hình minh họa sẽ có rất nhiều trường hợp sảy ra tùy theo mức độ: Trường hợp nhẹ mòn, sứt nhẹ bánh răng hộp số không bị ảnh hưởng nhiều. Trường hợp nặng hơn như vỡ bánh răng, gãy khóa đỗ hoặc thậm chí là vỡ vỏ hộp số:

Khóa đỗ bị gãy

Trường hợp số 2 hộp số được điều khiển điện tử hoàn toàn

Trên các phân khúc xe cao cấp hơn cần số thường được trang bị dưới dạng công tắc hoặc nút bấm. Tức là sẽ không có “Dây đi số”. Nguyên lý của nó là các tín hiệu công tắc P.R.N.D sẽ được gửi đi dưới dạng thông tin tín hiệu Digital tới hộp điều khiển hộp số, và hộp TCM này sẽ tính toán điều khiển các cơ cấu cơ khí trong hộp số dựa theo nhiều điều kiện đầu vào.

Cần số Xe Mercedes-Benz rất giống công tắc gạt mưa trên xe phổ thông – ảnh Tinhte

Vậy nếu xe bạn gặp trường hợp này thì mọi chuyện sảy ra sẽ khác biệt hoàn toàn với trường hợp sử dụng dây đi số, khi chúng ta đang chạy mà nhấn nút yêu cầu về P. Hộp điều khiển TCM của hộp số sẽ thấy các điều kiện để cài khóa đỗ và vô lý vì xe chưa được dừng hẳn nên nó sẽ không làm việc này để đảm bảm không có thứ gì sẽ bị ảnh hưởng và cảnh báo cho người dùng trên màn hình.

Lời kết: Trên đây chỉ là 2 ví dụ đưa ra cho các bạn hiểu biết hơn về cấu tạo của ô tô. Còn thực tế sử dụng chúng ta nên đọc kỹ hưỡng dẫn của nhà sản xuất kèm theo xe, mình thấy thực tế hầu hết các lái xe đều bỏ qua cuốn này. Và lời khuyên cuối cùng là không nên thử khi chưa biết rõ nguyên lý hoạt động của bất kỳ cơ cấu nào trên xe vì thực tế chi phí sửa chữa và thay thế rất đắt đỏ với người Việt, đặc biệt là Thay hộp số mới

Nguyen Khac Hao – suaxedao.vn